توجه به نقش ویتامین D در تقویت سیستم ایمنی بدن از جمله پیشگیری از بیماری‌های حاد تنفسی و در شرایط کنونی به منظور مقابله با کرونا ضمن تاکید مکرر بر تداوم اجرای مکمل یاری با ویتامین D در گروه‌های سنی براساس برنامه کشوری مکمل یاری، مطالبی جهت شفاف‌سازی در رسانه‌ها با هدف ارتقاء آگاهی جامعه و خنثی نمودن شایعات برخی افراد ناآگاه در توصیه بر مصرف بی‌رویه و یا قطع مصرف مکمل ویتامین D به شرح زیر ارائه می‌گردد.
با توجه به شیوع بالای کمبود ویتامین ” د ” در جامعه، قبل از ارائه مگادوز یا دوز پیشگیری (ماهی یک عدد مکمل 50000 واحدی)، در حال حاضر لزومی به اندازه‌گیری سطح سرمی ویتامین ” D ” نیست.
- ویتامین D به عنوان ویتامین محلول در چربی دارای نقش های متعددی در بدن میباشد از جمله شرکت در متابولیسم کلسیم و فسفر در سلامت استخوان و تقویت سیستم ایمنی
- کمبود ویتامین D در بروز بیماری‌های غیرواگیر ، از جمله سرطان، بیماری های قلبی- عروقی، دیابت و بیماری‌های خودایمنی دیده شده است.
- از جمله راهکار های پیشگیری و کنترل کمبود ریز مغذی‌ها در سیستم بهداشتی درمانی کشور: مکمل یاری، غنی سازی مواد غذایی و آموزش و اصلاح الگوی غذایی جامعه است.
- ویتامین D را می توان از سه منبع دریافت کرد: تولید در داخل بدن از طریق قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی ویتامین D و مصرف مکمل.
با توجه به اینکه کمبود ویتامین D در حال حاضر از مشکلات شایع در کشور به شمار میرود. به طوری که شیوع کمبود ویتامین D از حدود 24 درصد در کودکان 23 – 15 ماهه تا 86 درصد در مادران باردار متغیر است و این کمبود در شهرها بیشتر از مناطق روستایی در همه گروه‌هایسنی دیده می‌شود.
- مکمل های تجویز شده از طریق سیستم بهداشتی درمانی تامین کننده بخشی از نیاز ها میباشد و مابقی باید از طریق منابع غذایی حاوی کلسیم (شیر و لبنیات، انواع کلم، حبوبات و …) و ویتامین D (ماهی های چرب، لبنیات، زرده تخم مرغ و . . . ) تامین شود.
- لازم به ذکر است بالاترین سطح دریافت قابل تحمل (Limit Upper) ویتامین D برحسب گروه سنی و فیزیولوژیک برای بزرگسالان روزانه 4000 واحد بین‌المللی و برای کلسیم نیز معادل 2500 میلیگرم در روز تعیین شده است. مصرف مقادیر بیشتر از 000 / 10 واحد بین المللی در روز در طولانی مدت میتواند موجب مسمومیت شود.
- مصرف همزمان مکمل 50 هزار واحدی ویتامین D با قرص کلسیم D بدون اشکال بوده و در محدوده ایمن از نظر دریافت ویتامین D قرار دارد . مکمل کلسیم همراه یا بعد از غذا میل شود.
- برای پیشگیری از کمبود ویتامین ” D ” در زنان باردار، لازم است مطابق با دستور عمل مکمل یاری روزانه مادران باردار (1000 واحد روزانه) اقدام شود.
با توجه به این که نوع تزریقی ویتامین ” D “، زیست دسترسی خوبی ندارد لذا در سطح پیشگیری از کمبود این ویتامین، شکل تزریقی آن توصیه نمی شود.
علائم مسمومیت با ویتامین D:
در مسمومیت حاد با ویتامین D، افزایش کلسیم خون ( هایپرکلسمی) ایجاد می شود. مصرف نسبتا بالا و طولانی مدت ویتامین D ممکن است باعث ایجاد سختی عروق (کلسیفیکاسیون جدار عروق) شود.
در صورت مصرف نادرست و بیش از حد مجاز این ویتامین به صورت سهوی یا عمدی، بروز عوارضی مانند یبوست، ضعف، خستگی، خواب آلودگی، سردرد، کاهش اشتها، پرنوشی، خشکی دهان، طعم آهن در دهان، تهوع و از دست دادن اشتها، تکرر ادرار و کاهش وزن استفراغ نیز گزارش شده است.
در پایان با توجه به اینکه مرجع تصمیم‌گیری در اجرای برنامه های بهداشتی درمانی، سازمان جهانی بهداشت میباشد، مراتب جهت رفع شایعات و دستور عمل ها مبنی بر افزایش و یا قطع مصرف مکمل ویتامین D در شرایط کنونی جهت پیشگیری و کنترل کرونا به شرح زیر به اطلاع می رساند:
مصرف مکمل ویتامین D در ارتباط با بیماری با ویروس کرونا:
در حال حاضر سازمان جهانی بهداشت هیچ گونه توصیه جدیدی مبنی بر مصرف مکمل ویتامین D به منظور پیشگیری از بیماری های تنفسی ارائه نکرده است. بر اساس آخرین مطالعات متاآنالیز در سایت سازمان جهانی بهداشت، تاثیر مصرف مکمل ویتامین D بر روی بیماری های عفونی از جمله بیماری های تنفسی در کودکان نشان داده نشده است و هنوز شواهد و مدارک علمی به صورت راهنما در این خصوص موجود نیست . آخرین متاآنالیز انجام شده نشان داده است که مصرف مکمل ویتامین D در پیشگیری و کنترل عفونت های حاد تنفسی موثر است و این تاثیر مثبت در افرادی که ویتامین D سرم آن ها کمتر از 25 نانومول بر لیتر بوده ، بیشتر مشاهده شده است. همچنین تجویز مکمل ویتامین D در دوز های بالا تاثیر کمتری به همراه داشته است.
راهکار درمانی، کنترل و پیشگیری از کمبود ویتامین D:
برای بیماران با میزان سرمی ویتامین D کمتر از 10 نانوگرم در میلی لیتر ، روش های معمول درمان با تجویز پزشک به شرح زیر می باشد:
- دوز 000 ، 50 واحد بین المللی ویتامین D به صورت خوراکی یکبار در هفته برای بزرگسالان به مدت 8 هفته و سپس مطابق برنامه کشوری ، ما هانه یک عدد پرل 50000 واحدی ادامه یابد
- دوز 000 ، 50 واحد بین المللی ویتامین D به صورت خوراکی یکبار در هفته برای نوجوانان سنین 12 تا 18 به مدت 6 هفته و سپس مطابق برنامه کشوری ، ما هانه یک عدد پرل 50000 واحدی ادامه یابد
هدف رساندن سطح ویتامین D ( 25 دی هیدروکسی ویتامین D3 سرم ) به بالاتر از 30 نانوگرم در میلی لیتر می باشد.
